Czy zdarza Ci się słyszeć charakterystyczne strzelanie lub klikanie w kolanach podczas wstawania, kucania czy chodzenia po schodach? To dość powszechne zjawisko, które wielu osobom nie sprawia bólu ani dyskomfortu. Czasem jednak te dźwięki mogą budzić niepokój. Czy słusznie? Skąd się biorą i czy można coś zrobić, aby nasze kolana były w lepszej formie? Przyjrzyjmy się bliżej temu tematowi.
Dlaczego kolana strzelają? Zagadka codziennych dźwięków
Dźwięki wydobywające się ze stawów kolanowych mogą mieć różne pochodzenie. Często za strzelanie odpowiada zjawisko zwane kawitacją. W płynie maziowym, który wypełnia staw i zmniejsza tarcie, rozpuszczone są gazy, głównie azot. Gwałtowna zmiana ciśnienia w stawie, na przykład podczas szybkiego zgięcia lub wyprostu, może prowadzić do powstawania i natychmiastowego zapadania się mikropęcherzyków gazu. To właśnie ten proces generuje słyszalny trzask, podobny do tego przy strzelaniu palcami. Zazwyczaj jest to proces zupełnie niegroźny i bezbolesny. Innym źródłem dźwięków bywa przesuwanie się ścięgien lub więzadeł nad strukturami kostnymi stawu podczas ruchu.
Kiedy strzelanie w kolanie powinno Cię zaniepokoić?
Samo strzelanie bez towarzyszących dolegliwości zazwyczaj nie jest powodem do zmartwień. Istnieją jednak sygnały, które powinny skłonić do konsultacji ze specjalistą. Zwróć uwagę, jeśli dźwiękom towarzyszy ból – ostry, tępy, pojawiający się nagle lub narastający stopniowo. Inne alarmujące objawy to obrzęk stawu, uczucie sztywności (szczególnie porannej lub po dłuższym bezruchu), wrażenie niestabilności, “uciekania” kolana, czy ograniczenie jego ruchomości lub uczucie tarcia ( czasem pacjenci mówią,że mają poczucie tarcia kości o kość). Jeśli trzaski pojawiły się nagle po urazie, kontuzji czy upadku, również warto to sprawdzić.
Głębsze przyczyny problemów ze stawem kolanowym
Jeśli strzelaniu towarzyszą wspomniane dolegliwości, może to wskazywać na istnienie pewnych nieprawidłowości w obrębie stawu. Do częstych przyczyn bolesnych trzasków należą uszkodzenia łąkotek – struktur chrzęstnych działających jak amortyzatory. Mogą one ulec pęknięciu podczas urazu lub stopniowo zużywać się z wiekiem. Innym problemem bywa chondromalacja rzepki, czyli rozmiękanie i uszkodzenie chrząstki na jej tylnej powierzchni, co prowadzi do tarcia i bólu, często z charakterystycznym chrzęszczeniem. Również zmiany zwyrodnieniowe, polegające na stopniowym niszczeniu chrząstki stawowej, mogą objawiać się trzeszczeniem (krepitacjami), bólem i ograniczeniem ruchu. Niestabilność stawu, wynikająca np. z uszkodzenia więzadeł, także może dawać o sobie znać poprzez niepokojące dźwięki.
Co możesz zrobić dla swoich kolan na co dzień?
Dbanie o dobrą kondycję kolan to proces długofalowy. Istotnym elementem jest utrzymanie prawidłowej masy ciała – każdy dodatkowy kilogram to większe obciążenie dla stawów. Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna jest bardzo wskazana. Wzmacnianie mięśni otaczających kolano (czworogłowego uda, grupy kulszowo-goleniowej, pośladków) pomaga stabilizować staw i odciążać go. Równie ważna jest dbałość o odpowiednią elastyczność tych mięśni. Warto wybierać aktywności mniej obciążające stawy, jak pływanie czy jazda na rowerze, a przed każdym wysiłkiem pamiętać o rozgrzewce, a po nim – o rozciąganiu. Odpowiednie obuwie, dobrze amortyzujące wstrząsy, również ma znaczenie.
Profesjonalna pomoc – kiedy udać się do specjalisty?
Gdy dolegliwości kolan zaczynają utrudniać codzienne funkcjonowanie, pojawia się ból, obrzęk czy niestabilność, nie warto zwlekać z wizytą u lekarza lub fizjoterapeuty. Dokładny wywiad i badanie fizykalne to podstawa do postawienia diagnozy, którą mogą Państwo uzyskać podczas konsultacji w Instytucie Fizjoestetica w Pruszkowie. Czasem konieczne może być wykonanie badań obrazowych, takich jak RTG, USG czy rezonans magnetyczny, aby dokładnie ocenić stan struktur wewnątrzstawowych. Na podstawie diagnozy specjalista może zaproponować odpowiednie postępowanie – często jest to indywidualnie dobrana fizjoterapia, obejmująca ćwiczenia wzmacniające, rozciągające, poprawiające stabilizację, a także terapię manualną czy inne zabiegi wspomagające regenerację.
